अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस संक्षिप्त तथ्य

कार्यक्रम नामअंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस (International Mountains Day)
कार्यक्रम दिनांक11 / दिसम्बर
कार्यक्रम की शुरुआत2003
कार्यक्रम का स्तरअंतरराष्ट्रीय दिवस
कार्यक्रम आयोजकसंयुक्त राष्ट्र महासभा

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का संक्षिप्त विवरण

माउंटेन डे तीन अलग-अलग और असंबंधित घटनाओं को संदर्भित करता है: (1) माउंटेन डे, संयुक्त राज्य अमेरिका में कुछ कॉलेजों में एक छात्र उत्सव जिसमें पूर्व सूचना के बिना कक्षाएं रद्द कर दी जाती हैं, और छात्र बॉडी पहाड़ों या एक पार्क में जाता है, (2) अंतर्राष्ट्रीय पर्वत दिवस, प्रत्येक वर्ष 11 दिसंबर को आयोजित किया जाता है, जिसे पहाड़ों में सतत विकास को प्रोत्साहित करने के लिए 2003 में संयुक्त राष्ट्र महासभा द्वारा स्थापित किया गया था, और (3) माउंटेन डे, 2016 के रूप में जापान में एक राष्ट्रीय अवकाश।

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का इतिहास

उल्लेखनीय है कि यह दिवस पहाड़ों में सतत विकास को प्रोत्साहित करने के लिए वर्ष 2003 में संयुक्त राष्ट्र महासभा द्वारा स्थापित किया गया था।

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का उद्देश्य

इस दिवस को मनाने का उद्देश्य अंतरराष्ट्रीय समुदाय को पर्वतीय क्षेत्र के सतत विकास के महत्व पर प्रकाश डालना और पर्वतीय क्षेत्र के प्रति दायित्वों के लिए जागरूक करना है।

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस विषय (Theme)

  • साल 2022 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-"महिलाएं हिलती हैं पहाड़"
  • साल 2021 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-"सतत पर्वतीय पर्यटन"
  • साल 2020 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-"पर्वतीय जैव विविधता का संरक्षण"
  • साल 2019 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-"युवाओं के लिए पहाड़ मायने रखते हैं"
  • साल 2018 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-"पर्वत पदार्थ"
  • साल 2017 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)- "मौसम, भूख व पलायन"
  • साल 2016 अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस का विषय (Theme)-""पर्वतीय संस्कृति: विविधता और सशक्त पहचान को मनाते हुए”

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस के बारे में अन्य विवरण

पर्वत किसे कहते है?

पर्वत या पहाड़ पृथ्वी की भू-सतह पर प्राकृतिक रूप से ऊँचा उठा हुआ हिस्सा होता है, जो ज़्यादातर आकस्मिक तरीके से उभरा होता है और पहाड़ी से बड़ा होता है। पर्वत ज़्यादातर एक लगातार समूह में होते हैं। पर्वत 4 प्रकर के होते है:

  • वलित पर्वत
  • भ्रंशोत्थ पर्वत या ब्लॉक पर्वत
  • ज्वालामुखी पर्वत
  • अवशिष्ट पर्वत

पर्वत या पहाड़ों के बारे में रोचक सामान्य जानकारी:

  • माउंट एवरेस्ट, दुनिया का सबसे ऊँचा पर्वत है। संपूर्ण पृथ्वी की सतह के लगभग 22 प्रतिशत हिस्से पर पहाड़ हैं जहां पर दुनिया भर के 915 मिलियन लोग (जो विश्व की जनसंख्या का 13% है) निवास करते हैं।
  • उत्तर भारत का एक बड़ा हिस्सा पहाड़ों से घिरा हुआ है। जम्मू-कश्मीर, हिमाचल प्रदेश और उत्तराखंड में मैदानी जमीन से ज्यादा पहाड़ मौजूद हैं। बेरोजगारी के कारण आज भी बड़ी संख्या में इन पर्वतीय क्षेत्रों से लोग मैदानों की तरफ पलायन कर रहे हैं।
  • पहाड़ पानी के भंडार हैं। 70% जनसँख्या किसी न किसी तरह पहाड़ों से निकलने वाली नदियों से पेयजल प्राप्त करते हैं। भूमिगत जल के भण्डारण में भी पहाड़ों कि महत्त्वपूर्ण भूमिका है।
  • अंतर्राष्ट्रीय शोधकर्ताओं ने कहा कि हिमालय की पर्वत श्रृंखला हिंदु कुश में अगले 35 सालों में तापमान एक से दो डिग्री तक और कुछ स्थानों पर चार से पांच डिग्री तक बढ़ सकता है। शोधकर्ताओं ने चेतावनी दी है कि बहुत अधिक बारिश पहले की तुलना में कम होगी लेकिन जितनी भी होगी, अधिक घातक होगी।

दिसम्बर माह के महत्वपूर्ण दिवस की सूची - (राष्ट्रीय दिवस एवं अंतराष्ट्रीय दिवस):

तिथि दिवस का नाम - उत्सव का स्तर
01 दिसम्बरविश्व एड्स दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
02 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय दास प्रथा उन्‍मूलन दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
03 दिसम्बरविश्व विकलांगता दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
04 दिसम्बरभारतीय नौसेना दिवस - राष्ट्रीय दिवस
05 दिसम्बरविश्व मिट्टी दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
05 दिसम्बरआर्थिक और सामाजिक विकास के लिए अंतर्राष्ट्रीय स्वयंसेवक दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
07 दिसम्बरअंतर्राष्ट्रीय नागरिक विमानन दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
09 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय भ्रष्टाचार विरोधी दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
10 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय मानवाधिकार दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
11 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
14 दिसम्बरराष्ट्रीय ऊर्जा संरक्षण दिवस - राष्ट्रीय दिवस
16 दिसम्बरराष्ट्रीय विजय दिवस - राष्ट्रीय दिवस
18 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय अल्पसंख्यक अधिकार दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
20 दिसम्बरअंतरराष्ट्रीय मानव एकता दिवस - अंतरराष्ट्रीय दिवस
22 दिसम्बरराष्ट्रीय गणित दिवस - राष्ट्रीय दिवस
23 दिसम्बरराष्‍ट्रीय किसान दिवस - राष्ट्रीय दिवस
24 दिसम्बरराष्ट्रीय उपभोक्ता दिवस - राष्ट्रीय दिवस
25 दिसम्बरक्रिसमस डे - अंतरराष्ट्रीय दिवस

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस प्रश्नोत्तर (FAQs):

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस प्रत्येक वर्ष 11 दिसम्बर को मनाया जाता है।

हाँ, अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस एक अंतरराष्ट्रीय दिवस है, जिसे पूरे विश्व हम प्रत्येक वर्ष 11 दिसम्बर को मानते हैं।

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस की शुरुआत 2003 को की गई थी।

अंतरराष्ट्रीय पर्वत दिवस प्रत्येक वर्ष संयुक्त राष्ट्र महासभा द्वारा मनाया जाता है।

  Last update :  Tue 28 Jun 2022
  Post Views :  8778
विश्व एड्स दिवस (01 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतरराष्ट्रीय दास प्रथा उन्‍मूलन दिवस (02 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
विश्व विकलांगता दिवस (03 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
भारतीय नौसेना दिवस (04 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतर्राष्ट्रीय स्वयंसेवक दिवस (05 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतर्राष्ट्रीय नागरिक विमानन दिवस (07 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतरराष्ट्रीय भ्रष्टाचार विरोधी दिवस (09 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतरराष्ट्रीय मानवाधिकार दिवस (10 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
राष्ट्रीय ऊर्जा संरक्षण दिवस (14 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतरराष्ट्रीय अल्पसंख्यक अधिकार दिवस (18 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन
अंतरराष्ट्रीय मानव एकता दिवस (20 दिसम्बर) का इतिहास, महत्व, थीम और अवलोकन